Τα παιδικά παραμύθια και οι παιδικές ταινίες, έχουν την τάση να μαγεύουν και να καθηλώνουν το κοινό κάθε ηλικίας. Ο Μπρούνο Μπετελχαίμ στη «Γοητεία των Παραμυθιών», αναφέρει ότι οι μύθοι και τα παραμύθια, απαντούν σε αιώνια ερωτήματα σχετικά με τη ζωή και τον κόσμο. Στο μύθο οι απαντήσεις είναι οριστικές, ενώ στα παραμύθια υπαινισόμενες. Το μήνυμα στα παραμύθια μπορεί να υπονοεί λύσεις, αλλά ποτέ δεν τις παρουσιάζει ξεκάθαρα. Τα παραμύθια αφήνουν στη φαντασία του παιδιού το αν και πώς θα εφαρμόσει το ίδιο, αυτό που η ιστορία αποκαλύπτει για τη ζωή και την ανθρώπινη φύση».
Στην κινηματογραφική επιτυχία «Ψάχνοντας το Νέμο», ο πατέρας Μέρλιν έρχεται αντιμέτωπος με ένα πολύ τραυματικό γεγονός, καθώς χάνει τη γυναίκα και μητέρα των αυγών του από τα σαγόνια ενός καρχαρία. Έτσι αναγκάζεται να αναθρέψει μόνος του, τον επιζήσαντα γιο του. Ο μικρός Νέμο που γεννιέται με ένα πτερύγιο μικρότερο από το άλλο, έχει φυσική περιέργια και τόλμη που ο υπερπροστατευτικός πατέρας του αρνείται να επιτρέψει. Όταν ο Νέμο χάνεται, ο Μέρλιν θα πρέπει να υπερνικήσει τους προσωπικούς του φόβους και να διασχίσει τον ωκεανό παρέα με τη Ντόρι για να βρει τον γιο του.
Στην πραγματικότητα, ο Μέρλιν δεν έχει καταφέρει να ολοκληρώσει τη διαδικασία του πένθους για το χαμό της συντρόφου του και προσπαθεί μέσω της υπερπροστασίας προς τον γιο του να εξαλείψει κάθε πιθανότητα να συμβεί ξανά κάτι τόσο μοιραίο και τραυματικό. Προκειμένου να διαχειριστεί το πένθος του και να αποκτήσει τον έλεγχο του περιβάλλοντός του, δημιουργεί μικρά, ψυχαναγκαστικά τελουτουργικά, όπως η επαναληπτική είσοδος και έξοδος του γιου του από την ανεμώνα που ζούνε, προκειμένου να εκφορτίσει το άγχος του. Όταν ο Νέμο καλείται να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, αγνοεί τις προειδοποιήσεις και τους φόβους του πατέρα του και προσπαθεί να αποδείξει τόσο στον εαυτό του όσο και στον πατέρα του, ότι μπορεί να τα καταφέρει, χωρίς την προστασία του.
Όταν ο Νέμο πιάνεται στο δίχτυ ενός δύτη και μεταφέρεται στην Αυστραλία, ο Μέρλιν βρίσκει το κουράγιο να αναζητήσει το γιο του από τη μία άκρη του ωκεανού στην άλλη. Το ταξίδι του, η εκ νέου έκθεση σε απειλητικές καταστάσεις και προκλήσεις, η γνωριμία με τη Ντόρι που πάσχει από αμνησία, τον φέρνει αντιμέτωπο με τους φόβους του και τον ωθεί ξανά στη ζωή.
Στο ενυδρείο, ο Νέμο περνά από μια τελετουργία μύησης – τελετουργικό καλωσορίσματος νέων ψαριών σύμφωνα με το έργο- και συνειδητοποιεί ότι ο πατέρας του δεν είχε άδικο σε όλα. Όταν γιος και πατέρας ξανασυντιούνται, θα υπάρξει μια νέα δοκιμασία, που όμως θα ξεπεραστεί, καθώς και οι δύο έχουν αποδεχτεί τους κινδύνους που κρύβει η ζωή και έχουν αναπτύξει μηχανισμούς για να τους αντιμετωπίζουν. Στο ταξίδι του γυρισμού, ο Νέμο πιάνεται στα δίχτυα ενός αλειευτικού πλοίου, αλλά έχοντας αποκτήσει πλέον γνώση και εμπειρία, πείθει τα άλλα ψάρια και κυρίως τον πατέρα του, να σπρώξουν στην αντίθετη πλευρά και να ανατρέψουν το πλοίο που θα τα ψάρευε. Εκεί, ο Μέρλιν συνειδητοποιεί πόσο έχει ωριμάσει ο Νέμο και ότι μπορεί να στηριχτεί στις δυνάμεις του, υπερνικώντας ακόμα και την ιδιαιτερότητα του μικρότερου πτερυγίου του. Έτσι, του αφήνει πλέον χώρο να διαφοροποιηθεί από εκείνον και να δοκιμάσει τις δυνάμεις του.
Επιστρέφοντας στην ανεμώνα τους, ο Νέμο είναι πλέον ένα νεαρό ψάρι, σίγουρο για τον εαυτό του, ενώ ο Μέρλιν κοινωνικοποιείται και απολαμβάνει τη συντροφιά των υπόλοιπων ψαριών. Η ταινία μας δίνει την ευκαιρία να συλλογιστούμε πάνω στην περίπλοκη σχέση πατέρα – γιου. Όταν η οικογένεια περιλαμβάνει και τη μητέρα, ο ρόλος του πατέρα τα τρία πρώτα χρόνια του παιδιού, είναι να λειτουργήσει ως τρίτος πόλος στο δεσμό του παιδιού με τη μητέρα και με έναν τρόπο να αποτελέσει το κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού, το Νόμο. Μετά τα τρία πρώτα χρόνια του παιδιού, ο πατέρας συνδέεται περισσότερο μαζί του, μέσω των παιχνιδιών και των κοινών ενδιαφερόντων, επικοινωνόντας κυρίως με το σώμα παρά με το λόγο.
Σε μια οικογένεια που η μητέρα είναι απούσα, ο πατέρας εξαναγκάζεται να παίξει και μέρος του ρόλου της, υιοθετώντας μια προστατευτική στάση και χτίζοντας μια μεγαλύτερη σχέση αλληλεξάρτησης με το παιδί. Παρέχοντας φροντίδα στο παιδί, ο πατέρας μπορεί να εμφανίσει χαρακτηριστικά υπέρ προστατευτικότητας, που σε άλλες συνθήκες δεν θα εμφάνιζε. Η σχέση πατέρα – γιου εξελίσσεται κυρίως και εξομαλύνεται όταν ο γιος αναγνωρίσει την εμπειρία της ζωής του πατέρα και ο πατέρας αποδεχθεί πως ο γιος του, πρέπει να τον ξεπεράσει για να πορευτεί στο δικό του μονοπάτι.
Από Τσιάκου Χρύσα
Ηλεκτρονική Εφημερίδα
